Huấn luyện cho ba mẹ những kỹ năng dạy con học Lắng nghe – Nói hiệu quả

Đây là chủ đề được đề cập rất nhiều và chuyên sâu trong chương trình hội thảo và tập huấn Phục Hồi Chức Năng Nghe Với Phương Pháp Trị Liệu Thính Giác-Nói (AVT) được tổ chức trong 3 ngày từ 15 đến 17 tháng Ba vừa qua tại Bệnh viện Chuyên Khoa Tai-Mũi-Họng Jakarta phối hợp với Quỹ Rumah Spirut Indonesia, Indonesia.

Ảnh lưu niệm cùng khách mời tham dự hội thảo. 

Chương trình tập huấn được tài trợ bởi MED-EL với các chuyên gia Thính Học là Tiến Sĩ Thính Học Adrian Fluente, Chuyên Gia Bệnh Lý Ngôn Ngữ, chứng chỉ quốc tế AVT bà Donna Sperandio, bà Rebecca Claridge.

Đội ngũ AVT MED – EL Việt Nam chụp cùng chuyên gia Donna và Rebecca Claridge.

Hội thảo đã thu hút các nhà chuyên môn về trẻ Khiếm Thính trong cả nước Indonesia, đến từ Malaysia và Việt Nam.

Các chuyên gia về AVT đã phát biểu rằng nếu ông Warren Estabrook, chuyên gia hàng đầu, nhà tiên phong về AVT quốc tế còn hiện hữu thì ông sẽ rất vui vì có thêm một quốc gia là Indonesia vừa có một chuyên gia AVT được chứng nhận bởi tổ chức AG Bell, đó là bà Eka K. Hikmat. Đội ngũ AVT MED – EL Việt Nam chụp cùng bà Eka K. Hikmat.

Đáp ứng sự mong đợi của các nhà chuyên môn đến với tập huấn, nhiều bài giảng cũng như vdeo minh họa đã được giới thiệu một cách chuyên sâu và có tính thực hành cao. Trong đó bà Rebecca, chuyên gia về AVT tại Úc đã nhấn mạnh vai trò các nhà chuyên môn khi huấn luyện cho phụ huynh về thực hành AVT đó là huấn luyện cho họ các chiến lược và các kỹ thuật của phương pháp AVT để họ hiểu lý do tại sao phải làm như thế và cách làm như thế nào với con họ cho hiệu quả tại nhà. Dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu lại phần thông tin theo chúng tôi là vô cùng hữu ích.

Trước nhất chúng tôi xin làm rõ chiến lược là gì, một cách tổng quat một chiến lược liên quan đến một kế hoạch hành động hoặc một phương pháp được thiết kế để đạt được một mục tiêu (Ellen A. Rhoades). Ví dụ, chiến lược “nói cho trẻ nghe trước khi nhìn thấy”. Bên cạnh đó một Kỹ thuật là dùng một kỹ năng hoặc kiến thức đặc biệt để làm một việc gì đó. Trong thực hành AVT, nhà trị liệu và phụ huynh phải sử dụng nhiều chiến lược AVT, dưới đây là một số chiến lược thiết yếu.

Chiến lược “Nói Nhiều” 

Là gì? Là ba mẹ phải nói nhiều cho trẻ nghe, nói về việc ta đang làm với trẻ, nói về việc trẻ đang quan tâm.

Tại sao phải nói nhiều? Công trình nghiên cứu của Betty Hart-1995, đã chỉ ra rằng trẻ khi đến 3 tuổi sẽ có 1.116 từ khi mà trẻ được nghe mỗi giờ ba mẹ nói cho trẻ nghe 2.000 từ, ở nhóm trẻ 3 tuổi khác chỉ có 525 từ, ít hơn đến phân nửa vì mỗi giờ ba mẹ nhóm này chỉ nói 600 từ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra trẻ được nghe ba mẹ nói nhiều kỹ năng đọc viết sẽ tốt hơn, chỉ số thông minh sẽ cao hơn.

Thực hiện cách nào? Nói khi chơi với trẻ, khi đi bộ với trẻ, khi làm việc nhà, đọc sách cho trẻ. Nói những câu ngắn, đơn giản, rõ ràng. Đừng ngại phải lập đi lập lại, vì trẻ cần nghe đi nghe lại mới hiểu và nói rõ ràng.

Chiến lược “Nói gần tai trẻ”

Là gì? Là nói gần thiết bị xử lý lời của trẻ.

Tại sao? Nói gần thiết bị thì âm thanh trẻ nghe sẽ rõ ràng, nghe rõ trẻ sẽ nói rõ. Nói gần thì giọng nói sẽ không bị nhiễu bởi âm ồn nền.

Bằng cách nào? Tiến lại gần thiết bị, nghiêng người qua, thấp người xuống, ngồi xuống, bế trẻ lên, đặt trẻ ngồi vào lòng mình, cho trẻ ngồi ghế cao.

Chiến lược “Lắng Nghe Trước”

Là gì? Cho trẻ nghe trước khi cho trẻ nhìn thấy.

Tại sao? Mỗi từ trẻ nghe là bộ não được xây dựng. Lắng nghe là cách con đường thính giác ở não không bị đóng lại, không bị các giác quan khác như thị giác, xúc giác xâm lấn.

Bằng cách nào? Hãy gọi tên trẻ-đừng vỗ vai trẻ. Chỉ vào tai trẻ rồi nói “Nghe!”

Chiến lược “Chờ Chờ và Chờ”

Là gì? Nói ….(không nói, chỉ chờ)

Tại sao? Chúng ta để khoảng lặng chờ cho trẻ phát âm, tỏ ra mong đợi trẻ nói, qua đó cho trẻ học giao tiếp là sự luân phiên, khuyến khích trẻ khởi động giao tiếp.

Bằng cách nào? Nói rồi ngưng lại. Im lặng trong 5 giây. Thể hiện sự mong đợi trẻ nói bằng cách nghiên người tới trẻ, nhướng mày lên, mĩm cười.

Chiến lược “Nổi Bật Âm Thanh”

Là gì? Nói rõ một âm tố, hoặc một từ, hoặc một cụm từ.

Tại sao? Làm cho trẻ chú ý đến từ quan trọng. Giúp trẻ dễ lập lại từ đó. Nhấn mạnh âm cụ thể cần chỉnh. Giúp xây dựng trí nhớ thính giác.

Bằng cách nào? Nói như hát. Đặt các từ đích ở cuối câu. Tốc độ nói chậm lại một chút. Ngưng lại tí xíu trước một từ quan trọng.

Chiến lược “Chọn Lựa”

Là gì? Đưa ra cho trẻ hai điều để trẻ chọn, ví dụ “Con muốn quả cam hay táo?”

Tại sao? Khuyến khích trẻ giao tiếp. Cung cấp từ cho trẻ bắt chước. Giúp trẻ nghe được từ khóa. Để trẻ đưa ra quyết định của mình. Khuyến khích trẻ nói.

Bằng cách nào? Cho trẻ thấy 2 vật. Hỏi trẻ “Con muốn quả cam hay táo?”. Cho trẻ chỉ cái mà trẻ muốn. Nói từ gọi của vật mà trẻ chọn “Con muốn quả CAM”. Chờ trẻ nói từ ấy.

Còn nhiều chiến lược cần sử dụng khi ta thực hành AVT, để phụ huynh có kỹ năng dạy trẻ ở nhà, các nhà chuyên môn chúng ta nên giải thích chiến lược ấy là gì, giải thích lý do phải dùng nó và dùng nó như thế nào, với các điều kiện như thế hy vọng phụ huynh sẽ tự tin hơn để giúp con học nghe-nói ở nhà.

Tác giả: Nhà trị liệu – Âm Ngữ Trị Liệu Võ Như Ngọc